با انتخاب بیش از یک سبک، بسته تخفیفی خود را بسازید
wm_Ekhtiar
wm_Ekhtiar
مجوز استفاده در وبسایت
مجوز استفاده در ساخت اپلیکیشن
تخفیف:
مبلغ:
متن مورد نظر خود را برای مشاهده تمام حالات قلم وارد کنید
درباره قلم اختیار
خط تعلیق یکی از خطوط مهم خوشنویسی ایرانی است. سیر تکامل این خط از «عصر زرين اسلامی» در سدههای چهارم و پنجم هجری قمری در ایران آغاز و در سدههای هشتم و نهم به اوج شکوفایی خود میرسد. از ویژگیهای این خط پیچیدگی و پیوستهنویسی در تحریر کلمات است. این خصلتهای پیچیدگی، پیوستهنویسی و اتصال کلمات به هم در شیوۀ «شکستۀ تعلیق» تا جایی پیش میرود که مرز میان کلمات به روشنی قابل تشخیص نیستند.
خط تعلیق را برآمده از آمیزش خطوط توقیع و رقاع میدانند و از این جهت که غالباً برای نوشتن متون فارسی به کار برده میشده است، آن را نخستين خط ایرانی پس از اسلام قلمداد میکنند. اگرچه در برخی منابع این خط را متأثر از خطوط ایرانیان پیش از اسلام نظیر «پهلویِ کتابی» میدانند اما نمیتوان باقاطعیت در این باره ایراد نظر کرد چرا که از نُسخ خطی نگاشتهشده به پهلوی کتابی در سدههای نخستِ استیلای اسلام در ایران فعلاً مکتوبی در دسترس نیست؛ چیزی که روشن است میان منابع موجود به خط پهلوی کتابی و نسخ خوشنویسیشده به خط تعلیق شباهت ظاهری چندانی وجود ندارد.
کاربرد خط تعلیق در نگارش نامههای دیوانی و احکام حکومتی بوده است و به همین جهت به آن خط «تَرَسُّل» نیز میگفتند. از خوشنویسان مطرح این خط میتوان به «احمد ابن علی شیرازی (سدۀ هشتم ق.)، سلطانعلی مشهدی و درویش عبدالله منشی بلخی (سدۀ نهم)، خواجه اختیار منشی گنابادی (سدۀ نهم و دهم)، خواجه میرک منشی کرمانی (سدۀ دهم)، اسکندربیگ ترکمان منشی (سدۀ یازدهم)، محمدکاظم واله اصفهانی (سدۀ سیزدهم) و لطفعلی صدرالأفاضل (سدۀ سیزدهم) اشاره کرد.
بعد از وضعشدن خط نستعلیق از ادغام دو خط نسخ و تعلیق، خط تعلیق به تدریج رونق خود را از دست داد تا جایی که در سدۀ اخیر تقریباً به فراموشی سپرده شده بود.
طراحی قلم بر پایۀ خط تعلیق باتوجه به شرحی که از این خط رفت کاری دشوار و در ابتدا ناممکن به نظر میرسید. انگیزۀ اصلی طراحی این قلم، بازتاب بخشی از زیباییهای این خط در کاربرد امروزی بود. با همین توجیه در ابتدا سعی را بر آن گذاشتم که به خوانشی روزآمد از این خط نیل کنم. نخست، از طرح این پرسش شروع کردم که «اگر بخواهم بنا به مقتضیات امروزی برای نگاشتن متون ادبی سدههای هفتم و هشتم نظیر سعدی و حافظ قلمی طراحی کنم، چه ویژگیهایی را باید مد نظر قرار دهم و استفادۀ مستقیم از خوشنویسی چقدر ممکن است؟»
مراحلی که در طراحی این قلم طی کردم:
۱. مشق خط از روی نسخههای خطی خواجهاختیار، واله اصفهانی و کتاب رسمالخط تعلیق (اثر ارزشمند هنرمند گرانقدر حسین فیضآبادی)
۲. طراحی آزاد برپایۀ آموختههای تعلیقی و تحریر جملات کوتاه
۳. اجرای کامپیوتری طراحیهای منتخب و سعی در توسعۀ حروف باتوجه به هدف اولیه
۴. جایگذاری حروف در نرمافزار طراحی تایپ و حل مشکلات همنشینی
۵. ویرایش قلم بعد از خروجیهای مختلف و آزمودن آنها در متن
در روند طراحی این قلم بسیار از نمونههای خوشنویسی «خواجه اختیار منشی گنابادی» بهره بردم؛ به همین علت برای پاسداشت نام او و با موافقت نرمافزاری مریم، این قلم «اختیار» نامیده شد.
بهطورکلی در توصیف قلم اختیار میتوان گفت، قلمی است در بازۀ خوشنویسی و قلمهای هندسی، پر دور، خمیده، زوایای حروف در همنشینیِ کلماتْ مکمل همدیگرند و حروف مطابق استاندارهای امروزی طراحی قلم اجرا شدهاند.
در خاتمه، امیدوارم این قلم ابزاری کاربردی برای طراحان گرافیک خط فارسی/عربی باشد و بهانهای شود برای کندوکاو بیشتر در دیگر خطوط خوشنویسی ایرانی و فرهنگهای نوشتاری مرتبط به جهت رسیدن به پاسخهای طراحانۀ روزآمد.
کاتالوگ امکانات و راهنمای قلم
با طراحان
امیر مهدی مصلحی
امیرمهدی مصلحی، متولد ۱۳۶۸، طراح حروف، خوشنویس و پژوهشگر ایرانی است که در آلمان سکونت دارد. او دانشآموختهٔ کارشناسی معماری از دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران است و تحصیلاتِ خود در طراحیِ حروف را در کشور فرانسه، مرکز ملی تحقیقات تایپوگرافیک* در دورهٔ پستمستر مدرسهٔ ملی هنر و دیزاین نانسی تکمیل کرده و پس از آن مشغولِ تحصیل در مقطع کارشناسی ارشدِ مطالعاتِ فرهنگهای مصنوعات نوشتاری و نسخ خطی در دانشگاه هامبورگ** شده است. کارهای طراحی حروف او محصول پژوهشهای عمیق در نسخ خطی و آثارِ خوشنویسی است. برخی از قلمهای او در ایران توسط نرمافزاری مریم منتشر شده است. در سالهای اخیر نیز سابقهٔ همکاری با شرکتهای مطرحِ جهانی طراحی حروف، نظیر Typotheque، TPTQ Arabic، Rosetta و دیگر مجموعهها داشته است.
*Atelier National de Recherche Typographique
** Centre for the Study of Manuscript Cultures
قلمهای منتشرشده:
قلمِ اختصاصی دیگر برای شرکت معماری دیگر (Next Office)، ۱۴۰۳ | قلم مهربان عربی، اوستایی و پهلوی کتابی، منتشرشده توسط Rosetta Type Foundry، ۱۴۰۲ | قلم اختیار نو (۵ وزن)، منتشرشده توسط نرمافزاری مریم، ۱۴۰۱ | قلم دبیر (۳ وزن)، منتشرشده توسط نرمافزاری مریم، ۱۴۰۰| قلم اختیار، منتشرشده توسط نرمافزاری مریم، ۱۳۹۹ | قلم تلسک (۸ وزن)، منتشرشده توسط نرمافزاری مریم، ۱۳۹۷ | قلم میرزا (۲ وزن)، منتشرشده توسط نرمافزاری مریم، ۱۳۹۵- ۱۳۹۶
جوایز:
نشانِ ممتاز تایپوگرافی تیدیسی (TDC) برای طراحی قلم میرزا | نشانِ ممتاز تایپوگرافی تیدیسی برای همکاری در طراحی قلم نستعلیق گلزار (طراحی برنا ایزدپناه و عرضهشده توسط Google Fonts) | جایزهٔ اول گرانشان (Granshan) برای طراحی قلم اختیار | جایزهٔ دوم گرانشان برای طراحی قلم میرزا | شایستهٔ تقدیرگرانشان برای طراحی قلم مهربان | دیپلم افتخار طراحی نشانه از دوسالانهٔ سرو نقرهای برای طراحی نشانهٔ نویز